گچ و استفاده از آن در صنعت مجسمه سازی و ساخت دکورهای تزئینی

گچ در صنعت مجسمه سازی کاربردهای زیادی دارد و در زمره پرکاربردترین مصالح در این صنعت است. مواد و مصالح مختلف مجسمه سازی بخش جدایی ناپذیر از جذابیت های زیبایی شناسی مجسمه هستند. نمودهای مجسمه سازی با گچ در طول قرن ها در کارهای هنری اصیل قابل مشاهده است. یادآوری این نکته مهم است که برخی از برجسته ترین و اصلی ترین آثار هنری روی لایه های گچی نقاشی شده اند، مانند نقاشی های دیواری قرون وسطایی و سقف کلیسای سیستین ساخته میکل آنژ، شاهکار مشهور هنر رنسانس.

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد گچ ساختمانی. روش تولید، انواع و کاربردهای گچ.

ویژگی های گچ مجسمه سازی

گچ با مصالح دیگر مجسمه سازی کمی متفاوت است و به راحتی قالب گیری می شود. اما در مقابل بسیار شکننده است و بنابراین باید با مواد یا ابزار دیگری از آن پشتیبانی شود. مجسمه های بزرگتر معمولاً نوعی آرماتور مانند مش سیم یا پارچه هستند که گچ روی آنها قرار می گیرد.

انواع مختلفی از گچ در صنعت مجسمه سازی استفاده می شود که معمولا بر اساس ترکیبات آنها تقسیم می شوند. از این موارد می توان گچ معمولی و گچ آهک یا سیمان را نام برد.

کاربردهای گچ در صنعت مجسمه سازی

علاوه بر مجسمه سازی، گچ در ساخت دکورهای تزئینی و عمدتا در معماری برای تزئینات فضای داخلی و خارجی کاربردهای بسیاری دارد. استفاده از گچ برای این کار به مهارت های هنری بالا نیاز دارد. زیرا این فرآیند اغلب شامل تراشیدن جزئیات کوچک است.

حکاکی روی گچ در زمره هنر و صنایع دستی تلقی می شود. مانند هر فرآیند دیگر قبل از شروع اجرای پروژه، با درست کردن ملات گچ (ترکیب گچ و آب) شروع می شود. برای بررسی نتیجه نهایی، هنرمندان می توانند مقداری خاک رس را با استفاده از طرح گچی قالب گیری کرده و با بررسی این مدل رسی از پیاده سازی صحیح تمام جزئیات اطمینان حاصل کنند.

در حوزه مجسمه سازی، گچ کاربردهای بسیاری دارد. می توان مجسمه هایی از جنس گچ ساخت یا آن را با موادی مانند چوب، فلز یا شیشه ترکیب کرد. ریخته گری و قالب گیری نیز یکی دیگر از کاربردهای گچ در صنعت مجسمه سازی است. معمولا مجسمه هایی که از مواد و فلزات مذاب ساخته می شوند در قالب های گچی ریخته می شوند.

تاریخچه مجسمه های گچی

 اولین مجسمه های گچی به 7000 سال قبل از میلاد باز می گردند. مصریان پیشگام روش های ریخته گری بودند. در هزاره سوم قبل از میلاد با دست مجسمه های گچی از  سر و صورت مرحوم می ساختند. رومی ها از قالب های گچی مجسمه های یونانی و رنگ برای ساخت کپی هایی از این مجسمه ها استفاده می کردند. در دوره رنسانس، هنرمندان قالب های گچی می ساختند یا جمع آوری می کردند. علاقه جدید به این مواد در دوره نئوکلاسیسیسم شکل گرفت. در این زمان، استفاده گسترده ای از قالب های گچی مجسمه های باستانی می شد.

امروزه می توان مجموعه قالب های گچی باستانی را در موزه باستان شناسی کلاسیک در دانشگاه کمبریج، در موزه Ashmolean در آکسفورد، در مجموعه قالب های سلطنتی در کپنهاگ و موزه هنر بلارمین در دانشگاه Fairfield مشاهده کرد. موزه بریتانیا نیز در مواقع مختلفی قالب های گچی کلاسیک را به نمایش می گذارد.  

با این حال، تا قرن 20 ام گچ  که از نظر کیفیت مشابه خاک رس بود، به عنوان یک ماده درجه دو در صنعت مجسمه سازی نظر گرفته می شد. در واقع گچ در صنعت مجسمه سازی بیشتر ماده ای بود که برای ساختن نسخه ها و کپی هایی از شاهکارها و ایده های بزرگ مجسمه سازی استفاده می شد، تا زمانی که هنرمندان مدرن شروع به استفاده از آن و مخلوط کردن آن با سایر مواد کردند. امروزه گچ به دو روش سنتی و مدرن در مجسمه سازی استفاده می شود. در ادامه به بررسی آثار برخی هنرمندان می پردازیم که در ساخت مجسمه های گچی پیشتاز بودند.

مجسمه های گچی معروف در طول تاریخ

الکساندر آرچیپنکو

الكساندر آرچيپنكو، هنرمند اوكرايني با الهام از كوبيسم، زيبايي حركت را با كاهش ویژگی های چهره و صورت انسان به فرم هاي هندسي اوليه آن با متریال گچ به تصویر کشیده است. او تنش ها را بین فضای مثبت و منفی به منصه ظهور رساند. وی به عنوان یکی از پیشگامان هنر و مجسمه سازی مدرن، هدفش این بود که روش های مجسمه سازی را با نمایان ساختن فرآیندهای ساخت یک مجسمه مانند چسباندن یا میخ زدن فاش کند. وی در مخالفت با هنجارهای مجسمه سازی تثبیت شده زمان خود، گچ را به عنوان وسیله بیان هنر خود انتخاب کرد.

پابلو پیکاسو

پابلو پیکاسو، یکی از مشهورترین مدرنیست ها که کار خود را در پاریس آغاز کرد. وی با نقاشی های کوبیست به شهرت جهانی رسید، اما کارهای مجسمه سازی گچی او به همان اندازه جذاب است. Bull’s Head یکی از معروف ترین آثار پابلو پیکاسو است.  او اغلب  برای ساخت قالب یا اتصال و مخلوط کردن عناصر تصادفی به اشکال قابل تشخیص با گچ کار می کرد. او چنان عاشق دو اثر نیم تنه گچی خود از یک زن بود که نمی خواست آنها را برای نمایشگاه ها قرض دهد و در عوض قالب های برنز به نمایش گذاشته می شدند.

جورج سگال

جورج سگال که یکی از اگزیستانسیالیست ها در میان هنرمندان محسوب می شود. او پیشگام استفاده از بانداژهای گچی ساخته شده برای قالب های گچی ارتوپدی در مجسمه های خود بود. او صورت و بدن یک مدل را با نوارهایی از باند گچ می پیچید و بعد از اینکه کمی سفت شد، آنها را برداشته و گچ اضافی به قالب اضافه می کرد تا پوسته ای توخالی ایجاد کند. داشتن دانش صنایع دستی و مهارت های بالا در ساخت مجسمه های گچی، وی را به یکی از برجسته ترین مجسمه سازان قرن 20 در ایالات متحده تبدیل کرد. مفاهیم آثار وی که از خانواده ای از یهودیان لهستان بود، حول و حوش درد و رنج انسان ها، مانند رکود بزرگ و هولوکاست بود.

پیتر آگوستینی

پیتر آگوستینی یکی از برجسته ترین مجسمه سازان گچ در ایالات متحده محسوب می شود. او در مکزیک، نیویورک و پاریس تحصیلات هنری و مجسمه سازی داشته است. کارهای او در قالب های بزرگ ساخته می شدند. وی همچنین در حوزه هنر انتزاعی کار می کرد و فرم هایی بی شکل ایجاد می کرد. اغلب آنها شبیه مواد مختلف خرد شده هستند و از جاذبه و شکنندگی گچ سرپیچی می کنند.

انواع گچ مورد استفاده در صنعت مجسمه سازی

گچ پاریس

اگر در مجسمه سازی با گچ تازه کار هستید، انواع مختلفی از گچ پاریس وجود دارند که می توانند کار را برای شما ساده تر کنند. این گچ در حدود سه یا چهار دقیقه شروع به خسک شدن می کند و قالب هایی با کیفیت خوب ارائه می دهد که می توان جزئیات را تا حد معقولی در زمان کمتری نسبت به گچ های مشابه در آن ایجاد کرد.

با این وجود، به دلیل  زمان خشک شدن کم، مجبور هستید آن را به سرعت هم بزنید. قالب های حاصله از گچ پاریس نسبت به قالب های ساخته شده از گچ های دیگر شکننده تر هستند. همچنین بعید به نظر می رسد طول عمر مشابهی داشته باشند. اما این گچ، هزینه کمی نیز دارد و استفاده از آن به صرفه است.  

ترکیب گچ سیمان و پاریس

این گچ از ترکیب 90 درصد گچ پاریس و 10 درصد سیمان ساخته شده است. در صورت خشک بودن از قابلیت ریختگی و مقاومت چشمگیری برخوردار است. همچنین زمان خشک شدن نسبتا طولانی، انبساط کم و کنترل شده از ویژگی های آن است. این ویژگی آن را برای ساخت قالب هایی که به حداکثر دقت، دوام و طول عمر نیاز دارند، به متریالی ایده آل تبدیل می کند.

خرید گچ از درب کارخانه

برای خرید گچ سفیدکاری و خرید گچ زیرکار با قیمت عمده از درب کارخانه از محصولات سوپرگچ فولاد نو و آزادگان دیدن فرمایید:

قیمت گچ

برای اطلاع از قیمت روز گچ سفیدکاری به صفحه قیمت گچ مراجعه کنید.

جمع بندی

استفاده از گچ در صنعت مجسمه سازی ریشه ای باستانی دارد و از زمان های قدیم محبوبیت داشته است. از زمان باستان، گچ برای نقاشی دیواری و نقش برجسته، چه در معماری رومی و چه در معماری اسلامی، استفاده می شده است. بعدها با استفاده از قالب های گچی، امکان ساخت کپی از آثار یونانی و رومی فراهم شد.

ساخت مجسمه های گچی در دوران مدرن تفاوت زیادی با زمان قدیم ندارد اما تغییراتی در مواد مورد استفاده به وجود آمده است. گچ ماده ای مقرون به صرفه، با عملکرد آسان و بسیار بادوام است. به همین دلیل و دلایل دیگر، گچ یکی از بهترین متریال ها برای ساخت مجسمه از زمان قدیم تا کنون است.

گچی که معمولا برای ساخت مجسمه ها استفاده می شود، از ترکیب آب و گچ با آهک، سیمان، شن و سایر مواد تقویت کننده مانند موی حیوانات به دست می آید. خمیر حاصل را می توان قالب گیری کرد یا بعد از خشک شدن تراش داد تا یک اثر هنری خلق کرد.

مجسمه های گچی به دلیل تنوع کاربردها و ویژگی های گچ از محبوب ترین حوزه های مجسمه سازی هستند. مجسمه های ساخته شده از گچ با ساختن قالب رسی مرطوب و قرار دادن گچ بر روی قالب ایجاد می شود، این روش اغلب برای ساخت مجسمه های دستی گچی یا قالب های صورت استفاده می شود. هنرمندان در استفاده از گچ آزادی زیادی دارند و با خلاقیت خود می توانند آثار بسیار متنوعی را خلق کنند.